Racisme Bestrijden (Een Praktische Gids)
racismebestrijden.gif

Racisme bestrijden

Een praktische gids

(uitgave van de Liga voor Mensenrechten)


Volledig inhoud

- Voorwoord

- Inleiding

1. De Antiracismewet

a. Toepassingsgebied

b. Bewijsvoering

c. Sanctionering

d. Wie kan naar de rechter?

e. Opmerkingen

2. De Antidiscriminatiewet

a. Toepassingsgebied

b. Bewijsvoering

c. Sanctionering

d. Wie kan naar de rechter?

e. Opmerkingen

3. De Cultuurpactwet

a. Toepassingsgebied

b. Sanctionering

4. Partijfinanciering

a. Inleiding

b. Toepassingsgebied

c. Procedure

d. Terugwerkende kracht?

- Nuttige adressen

- Noten


Ik zal de eerste twee hoofdstukken bespreken. Van pagina 15 tot en met pagina 34. Algemeen gaat het over de wetten in verband met racisme en discriminatie. Wanneer iemand naar de rechter mag stappen, wat de procedures zijn en de sancties.


1. De Antiracismewet

De Antiracismewet dateert van 1981 en is het oudste wettelijk instrument ter bestrijding van discriminatie in België. Ze geeft uitvoering aan het Rassendiscriminatieverdrag van de Verenigde Naties, en bestraft discriminatie op basis van raciale en aanverwante gronden.

kristallnacht2.jpg

(Een ingeslagen ruit van een Joodse winkel tijdens/net voor de 2e Wereldoorlog)

A. Toepassingsgebied

- Wat is racisme?

Racisme is discriminatie op basis van raciale en aanverwante gronden.

- Welke discriminatiegronden worden door de wet gesanctioneerd?

Discriminatie is strafbaar op basis van een aantal gronden.
Namelijk: - Een zogenaamd ras
- Huidskleur
- Afkomst
- Nationale of etnische afstamming
Men spreekt van een ‘zogenaamd ras’ omdat de mensheid volgens de genetica geen rassen kent.

- Gedragingen die de wet sanctioneert

De omstandigheden waarin en de domeinen waarop het discriminatieverbod geldt, wordt precies omschreven omdat het moeilijk is om aan te duiden welke gedragingen de wet precies strafbaar stelt.

1. Bepaalde openbare schriftelijke en/of mondelinge discriminerende meningsuitingen

Discriminerende meningsuitingen:
- Het aanzetten tot discriminatie, haat of geweld jegens een persoon
- Het aanzetten tot discriminatie, segregatie, haat of geweld jegens een groep, een gemeenschap of leden ervan
- Publiciteit geven aan het voornemen tot discriminatie, haat of geweld jegens een persoon
- Publiciteit geven aan het voornemen tot discriminatie, haat, geweld of segregatie jegens een groep, een gemeenschap of leden ervan

Ze zijn dus enkel strafbaar als ze in het openbaar worden geuit. Zowel mondelinge als schriftelijke uitingen van discriminatie worden bedoeld.

Mondelinge uitingen:
- Op openbare bijeenkomsten of plaatsen
- In tegenwoordigheid van verscheidene personen, in een plaats die niet openbaar is, maar toegankelijk voor een aantal personen die het recht hebben er te vergaderen of ze te bezoeken
- In om het even welke plaats, in tegenwoordigheid van de beledigde en voor getuigen

Schriftelijke uitingen:
- Door geschriften, al dan niet gedrukt, door prenten of zinnebeelden, die aangeplakt, verspreid of verkocht, te koop geboden of openlijk tentoongesteld worden
- Door geschriften, die niet openbaar gemaakt, maar aan verscheidene personen toegestuurd of meegedeeld worden

2. Feitelijke discriminerende gedragingen

Ten tweede is de wet van toepassing op feitelijke discriminerende gedragingen die worden gesteld in het goederenverkeer, in arbeidsrelaties of door ambtenaren en ander openbare gezagsdragers.

3. Het behoren tot of het verlenen van medewerking aan bepaalde groepen of verenigingen

- Opdracht tot discriminatie

De wet bestraft niet alleen het eigenlijke discrimineren maar stelt ook uitdrukkelijk opdracht geven tot discriminatie strafbeer.

racisme3.jpg

B. Bewijsvoering

De Antiracismewet is een strafwet. In tegenstelling tot de Antidiscriminatiewet. Slachtoffers van een discriminatie uit de Antiracismewet zullen inbreuken zelf moeten bewijzen. Slachtoffers van racisme kunnen terecht bij verschillende centra voor advies en bemiddeling.

C. Sanctionering

De discriminerende handelingen in de Antiracismewet worden bestraft met gevangenisstraffen en/of geldboetes.

D. Wie kan naar de rechter?

In de regel kunnen enkel rechtstreeks benadeelden een klacht neerleggen of een burgerlijke vordering instellen. Jammer genoeg laten sommige slachtoffers zich afschrikken om zelf een rechtsvordering in te stellen vanwege de financiële drempel of uit vrees voor represailles.

E. Opmerkingen

Vaak kan zowel de Antidiscriminatiewet als de Antiracismewet worden toegepast.

(Een cartoon die spot met discriminatie)


2. De Antidiscriminatiewet

De Grondwet waarborgt de gelijkheid van alle Belgen voor de wet en bepaalt dat alle rechten en vrijheden zonder discriminatie moeten verzekerd worden. Algemeen wordt dit gerespecteerd, maar het is minder evident om deze normen toe te passen in de verhoudingen tussen burgers onderling. Daarom is er een wet nodig die zo precies mogelijk aangeeft welke handelingen discriminerend zijn ten aanzien van de medeburgers en dus niet kunnen worden aanvaard. De Antidiscriminatiewet heeft deze ambitie.

A. Toepassingsgebied

- Wat is discriminatie?

Hier is pas sprake van discriminatie indien voor het verschil in behandeling geen geldige reden, dat wil zeggen een objectieve en redelijke rechtvaardiging, bestaat. Het komt aan de rechter toe om deze afweging te maken.

- Bijzondere verschijningsvormen van discriminatie

Buiten de toepassing van de algemene definitie, verbiedt de wet ook enkele bijzondere verschijningsvormen van discriminatie zoals het ontbreken van redelijke aanpassingen voor personen met een handicap, pesterijen en opdracht geven tot discrimineren.

- Uitzonderingen

De wet voorziet drie uitzonderingsmogelijkheden op de gelijke behandelingsnorm:
1. Wezenlijke en bepalende beroepsvereisten
2. Andere fundamentele grondrechten
3. Positieve actie

- Gedragingen die de wet sanctioneert

Discriminatie is volgens de Antidiscriminatiewet verboden in de hierna volgende domeinen:
- Het leveren of ter beschikking stellen van goederen en diensten aan het publiek.
- De arbeidssfeer, gaande van selectie tot ontslag en van de privé-sector tot de overheidssector.
- De benoeming of de bevordering van een ambtenaar of de aanwijzing van een ambtenaar voor een dienst.
- De vermelding in een officieel stuk of in een proces-verbaal.
- De toegang tot, de deelname aan elke andere uitoefening van een economische, sociale, culturele of politieke activiteit toegankelijk voor het publiek. (Door deze bepaling krijgt de Antidiscriminatiewet een erg ruim toepassingsgebied.

B. Bewijsvoering

In het burgerlijk recht moet degenen die iets beweert daarvoor de nodige bewijzen aanvoeren. Omdat dit soms moeilijk valt te bewijzen, werden in de Antidiscriminatiewet enkele specifieke bepalingen opgenomen waardoor de bewijslast wordt verdeeld. Wanneer bijvoorbeeld een bepaalde voorwaarde is voldaan, moet niet het slachtoffer van een discriminatie bewijzen dat hij gediscrimineerd werd, maar zal juist degene die discrimineerde moeten bewijzen dat hij niet discrimineerde.

C. Sanctionering

- Burgerrechtelijke sancties

In tegenstelling tot de Antiracismewet, die een pure strafwet is, voorziet de Antidiscriminatiewet vooral in burgerrechtelijke sancties. Deze zijn schadevergoeding, het bevel tot stopzetten van de discriminatie, aanplakking van het bevel tot stopzetting en betalen van een dwangsom.
Er wordt ook een onderscheid gemaakt tussen directe en indirecte discriminatie, maar beide vormen van discriminatie kunnen burgerrechtelijk gesanctioneerd worden.

- Strafsancties

De burgerrechterlijke bepalingen staan centraal in de Antidiscriminatiewet, maar de wet voorziet ook strafrechtelijke sancties zoals een geldboete of een gevangenisstraf.
Het valt op dat enkel in het kader van strafsancties specifieke discriminatiegronden worden opgesomd, terwijl de burgerrechtelijke sancties gelden voor elke vorm van discriminatie.
Enkel directe discriminatie wordt gesanctioneerd met straffen. Er is dus een verschil tussen enerzijds de burgerrechtelijke sancties van de wet die zowel op directe als indirecte discriminaties van toepassing zijn en anderzijds de strafsancties die enkel op directe discriminaties kunnen worden toegepast.

D. Wie kan naar de rechter?

Hier gelden gelijkaardige bepalingen als voor de handhaving van de Antiracismewet.

E. Opmerkingen

Hier kan terug zowel de Antidiscriminatiewet als de Antiracismewet worden toegepast.

St.SP%20klein.JPG

(Reclame om racisme te bestrijden)


- Fien Logghe -

Unless otherwise stated, the content of this page is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License